Of ons nou ‘n informele aandete saam met ons gesinne geniet, of oor die naweek by vriende braai, wil dit blyk of ons ‘geliefde’ land die populêrse fokuspunt van dié samesyn gesprekke is. In hierdie gesprekke word daar gereeld ‘n gewilde persepsie en/of opinie gedeel – ‘Suid Afrika is gedoem, ons het te veel skuld, ons is te korrup – belê liefs eerder al jou geld in die buiteland’.
Benewens die impak van die Covid-19-pandemie, het 2020 ook nie juis merkwaardige nuwe ontwikkelinge meegebring nie. Die pandemie het Suid-Afrika getref met die mees verwoestende ekonomiese hou sedert die 1920’s. Twee miljoen mense het hul werk verloor en baie klein (en sommige groot) ondernemings moes hul deure sluit. Oor die algemeen het dit Suid-Afrika se driedubbele vloek van armoede, ongelykheid en werkloosheid vererger.
Wanneer mens slegs op die negatiewe fokus by die geselsies om die braai, is dit moeilik om optimisties te wees oor ons land en selfs nog moeiliker om te dink aan waarom jy jou swaarverdiende geld in Suid Afrika Ing. sal belê.
Is dit alles ondergang en somberheid?
Toe dit aan die lig kom dat die Covid-19 fondse en hulpverlening pogings geplunder word, het die presidensie vinnig opgetree. Die teenaanval teen korrupsie was in 2020 verder versterk deur die suksesse van die Zondo-kommissie, wat steeds voorthou met ondersoeke in 2021. Gedurende 2020 is 402 mense in hegtenis geneem en aangekla van korrupsie, en verskeie individue wat by die VBS-skandaal betrokke was, is in hul persoonlike kapasiteit gesekwestreer. Die reaksie van die presidensie op die Covid-19-pandemie het die steun vir president Ramaphosa versterk, sy opponente verswak en die noodsaaklikheid van strukturele hervorming uitgelig.
Een so ‘n hervorming, wat effens oorskadu is deur herhalende kragonderbrekings, was die vordering wat behaal was met die ontknoping van Eskom. ‘n Paar positiewe punte het ook na vore gekom in die begrotingstoespraak in Februarie 2021 – die invordering van belastinginkomste was bo verwagting, korporatiewe belasting sal in 2022 verlaag word, en Suid-Afrikaners was ‘n belasting-breuk gegee met ‘n bo-inflasie toename in die inkomstebelasting gordels. Die verligtings maatreëls, aangekondig deur Minister van Finansies, Tito Mboweni, was natuurlik goed verwelkom. Nog ‘n oorwinning was die feit dat Suid-Afrika sy grootste jaar van uitvoere aangeteken het. Dit was die gevolg van ‘n baie sterk aanvraag vir kommoditeite sowel as goeie oeste, veral sitrus.
Beleggings in S.A. Ing.
Pessimisme rakende die Suid-Afrikaanse aandele-mark is duidelik as ‘n mens die getalle oor die afgelope paar jaar in ag neem. Soos gesien kan word in die onderstaande grafieke, belê beleggers tans in kontant wanneer rentekoerse dramaties gedaal het; pensioenfondse het die kleinste belegging sedert 1980 in Suid-Afrikaanse aandele (in ‘n tyd waarin Suid-Afrikaanse aandele die goedkoopste was in jare), en wêreldwyd was daar ‘n stadige en bestendige uitvloei van kapitaal uit Suid-Afrika in vergelyking met ander opkomende markte.
Effektetrusts:
• R356 miljard belê in Inkomstefondse sedert 18 September
• R56 miljard uit aandele- / multibatefondse sedert Sep18
Bron: PSG Batebestuur, data vanaf Februarie 2021. Opbrengste in die verlede moenie gesien word as ‘n aanduiding van toekomstige opbrengste nie. Slegs vir illustratiewe doeleindes.
Plaaslike pensioenfondse:
• Laagste blootstelling aan binnelandse
aandele sedert 1980
Bron: PSG Batebestuur, data vanaf Februarie 2021. Opbrengste in die verlede moenie gesien word as ‘n aanduiding van toekomstige opbrengste nie. Slegs vir illustratiewe doeleindes.
Buitelandse Beleggers:
• Bestendige uitvloei van
Bron: PSG Batebestuur, data vanaf Februarie 2021. Opbrengste in die verlede moenie gesien word as ‘n aanduiding van toekomstige opbrengste nie. Slegs vir illustratiewe doeleindes.
Dit blyk of ekonomieë nie goed vaar nie, maar hoe floreer finansiële markte?
Dit is nie verbasend dat die markte gedurende die eerste kwartaal van 2020 die skerpste daling in batepryse ervaar het nie. Die JSE-indeks van alle aandele het vanaf die begin van 2020 tot 23 Maart 2020 meer as 30% verloor. Wat verrassend was om te sien, was die snelheid van die herstel hierna – sedert 23 Maart 2020 (die onderkant van die uitverkoping), het die mark met meer as 70% gestyg (vanaf Februarie 2021), wat dus kenmerk dat COVID-19 ‘n blote korttermynontwrigting was. Die ekonomie vertel egter ‘n baie ander verhaal, met een van die grootste inkrimpings in die bruto binnelandse produk (BBP) wat ooit aangeteken is, tesame met hemelhoë werkloosheidsyfers.
Twee belangrike punte om te onthou as jy die aandelemark met die ekonomie vergelyk, is dat die aandelemark vooruitskouend is en dat die pryse van aandele en/of effekte (genoteerde en likiede instrumente) bepaal word deur die vraag en aanbod van beleggers en hoe pessimisties en/of optimisties sentiment is rakende die toekoms van die mark. Die regering se BBP neem egter weer n agteruit-oogpunt. BBP is die waarde van goedere en dienste wat gedurende ‘n sekere tydperk in ‘n land geproduseer/gelewer word. Dit bied ‘n oorsig van die ekonomie van ‘n land en word gebruik om die grootte van die ekonomie en die groeikoers daarvan te skat.
As jy vir die toekoms belê, is dit nie ‘n aanbevole strategie om te fokus op wat in die verlede gebeur het nie. Opbrengste in die verlede moenie gesien word as ‘n aanduiding van toekomstige opbrengste nie. Die hoeveelheid tyd wat mens in die mark belê bly, is steeds beter as die
tydsberekening van die mark.
In die woorde van die Amerikaanse belegger John Bogle – “Time is your friend, impulse is your enemy”. Dikwels dwaal ons aandag weg van die ‘bestemming’ en ons konsentreer te veel op die ‘reis’ wanneer ons mark-onsekerheid in die gesig staar. Onthou – jou plan is om ‘n rede in plek en jy het die nodige stappe ingestel om jou langtermyndoelwitte te bereik.
In tye van onrus in die mark moet ons kalm en gefokus bly en onthou om eerder ons beleggings in plek te hou. Die belangrikste is om geduldig aan the hou belê in die bates wat jou sal help om jou finansiële doelwitte te bereik. As jy onstel word deur die stand van ons ekonomie, of jy bespiegel oor regeringsbeleide of probeer voorspel wat volgende is, moet jy altyd ‘n stap terug neem, geduldig wees en onthou waarom jy in die eerste plek belê het.
Risk Warnings
This commentary does not constitute investment, legal, tax or other advice and is supplied for information purposes only. Past performance is not a guide to future returns. The value of investments may go down as well as up and an investor may not get back the amount invested. Reference to any specific security is not a recommendation to buy or sell that security. The information, data, analyses, and opinions presented herein are provided as of the date written and are subject to change without notice. Every effort has been made to ensure the accuracy of the information provided, but Morningstar Investment Management South Africa (Pty) Ltd makes no warranty, express or implied regarding such information. The information presented herein will be deemed to be superseded by any subsequent versions of this commentary. Except as otherwise required by law, Morningstar Investment Management South Africa (Pty) Ltd shall not be responsible for any trading decisions, damages or losses resulting from, or related to, the information, data, analyses or opinions or their use.
This document may contain certain forward-looking statements. We use words such as “expects”, “anticipates”, “believes”, “estimates”, “forecasts”, and similar expressions to identify forward-looking statements. Such forward-looking statements involve known and unknown risks, uncertainties and other factors which may cause the actual results to differ materially and/or substantially from any future results, performance or achievements expressed or implied by those projected in the forward-looking statements for any reason.
Morningstar Investment Management South Africa Disclosure
The Morningstar Investment Management group comprises Morningstar Inc.’s registered entities worldwide, including South Africa. Morningstar Investment Management South Africa (Pty) Ltd is an authorised financial services provider (FSP 45679) regulated by the Financial Sector Conduct Authority and is the entity providing the advisory/discretionary management services.
+ t: (0)21 201 4645 + e: MIMSouthAfrica@morningstar.com + 5th Floor, 20 Vineyard Road, Claremont, 7708
